توپوگرافی چیست؟

خطوط توپوگرافی به خطوط هم ترازی گفته میشود که موقعیت ارتفاعی زمین در هر نقطه را مشخص میکند. روش تولید این خطوط بدین صورت است که نقشه بردار تعدادی نقطه از زمین برداشت میکند. این نقاط دارای مختصات X و Y و Z هستند. حال این نقاط را از دوربین به یک فایل اتوکد منتقل میکنند. سپس توسط نرم افزار مخصوص نقشه برداری(برای مثال  Civil3d یا Land desktop) نقاطی که تراز ارتفاعی یکسانی دارند را به هم متصل میکنند تا نقاط هم تراز با یک خط مشخص شوند. و در نهایت فایل توپوگرافی آماده شده، ذخیره میشود. در شکل زیر خطوط هم تراز توپوگرافی را مشاهده میکنید.

یک توپوگرافی
خطوط توپوگرافی

دانلود فایل توپوگرافی شماره 1
دانلود فایل توپوگرافی شماره 2

بسیاری از اوقات ما با فایلهایی سر و کار داریم که به جای خطوط توپوگرافی، در آن تعداد زیادی نقطه موجود است. برای ساخت سورفیس در سیویل تری دی نیازی نیست که حتماً خطوط داشته باشیم. میتوان با نقاطی که تراز ارتفاعی هر نقطه از زمین را به ما بدهد نیز سورفیس تشکیل دهیم. در مباحث بعدی توضیح بیشتری داده خواهد شد.

حالت پرگار در اتوکد برای ترسیم واریانت راهسازی

برای واریانت زدن در ابتدای پروژه های راهسازی، از نقشه های کاغذی توپوگرافی و پرگار استفاده میشود. در مواقعی که بخواهیم همین کار را بر روی رایانه و روی یک فایل توپوگرافی انجام دهیم، میتوانیم مطابق توضیحات زیر، از نشانگر ماوس به عنوان پرگار استفاده کنیم.

فایل civil3D مخصوص این آموزش را دانلود کنید.

پسورد : www.civil3d.ir

 

ابتدا فایل بالا را در Civil3D بارگذاری کنید.

تایپ کنید PL  و Enter بزنید. سپس روی نقطه ی شروع خط (نقطه ی A) مطابق شکل کلیک کنید.

PL و سپس Enter بزنید تا Civil3D به حالت ترسیم پلی لاین برود. روی نقطه ی شروع خط کلیک کنید.
PL و سپس Enter بزنید تا Civil3D به حالت ترسیم پلی لاین برود. روی نقطه ی شروع خط کلیک کنید.

 

اگر Osnap روشن است با فشردن کلید F3 در کیبرد آن را خاموش کنید. در Text windows در پایین صفحه وضعیت On یا Off بودن آن مشخص میشود. (Osnap را خاموش کردیم تا مزاحمتی در موقع ترسیم با روش پرگار پیش نیاید. کلیک کنید: آشنایی با Snap ).

اسنپ را خاموش کنید.
اسنپ را خاموش کنید.

 

حال کلید F12 کیبرد را بفشارید تا مطابق شکل دو قسمت، یکی برای طول خط و دیگری برای زاویه ی خط، در کنار مکان نما مشخص شود.

کلید F12 را بفشارید.
کلید F12 را بفشارید.

 

برای طول عدد 10 را وارد کنید. یک بار Tab کیبرد را بزنید تا قسمت زاویه برای تایپ کردن فعال شود.

با فشردن Tab از روی عدد 10 به قسمت کناری آن برای مقدار زاویه بروید.
با فشردن Tab از روی عدد 10 به قسمت کناری آن برای مقدار زاویه بروید.

 

حال لازم نیست زاویه را مشخص کنیم. با حرکت دادن ماوس میبینید که حالت یک پرگار را ایجاد کرده ایم. پرگاری که سوزن آن روی نقطه ی A است و دهانه ی آن به اندازه ی 10 متر باز شده است…! این کار را میتوانید ادامه دهید و خطوط شکسته ی 10 متری در ادامه ی همدیگر تولید کنید. در ادامه ی آموزش ها، با این روش به رسم واریانت خواهیم پرداخت.

مطابق شکل این مراحل را تکرار کنید و خطوط شکسته ی 10 متری بزنید.
مطابق شکل این مراحل را تکرار کنید و خطوط شکسته ی 10 متری بزنید.

 

فعال کردن ریبون(Ribbon)

در نرم افزار Civil3D گاهی اوقات به هر دلیل ریبون یا جعبه ابزار نرم افزار مخفی میشود:

ریبون مخفی شده
ریبون مخفی شده

 

کافیست با تایپ ribbon در Text windows آن را فعال کنید:

ribbon

Enter

فعال کردن ریبون
فعال کردن ریبون

 

در شکل زیر ریبون ظاهر شده است. حال در صورت نیاز میتوانید با کلید minimize نوار ریبون را باریکتر کنید.

ریبون کامل با کلید Minimize
ریبون ظاهر شده است. در سمت راست تصویر minimize to panel Titles مشخص است.

کار با لایه ها(Layers)

برای شروع این فایل را دانلود کنید.

پسورد: www.omran-omran.com

 

فرض کنید قصد ساخت یه سورفیس را دارید. برای این کار باید تمام خطوط توپوگرافی را انتخاب کنید. بهترین کار این است که ابتدا لایه های اضافی را خاموش کرده و تنها با لایه­ای کار کنید که خطوط توپوگرافی در آن است. با این روش به راحتی میتوانید “فقط” خطوط توپوگرافی یا کنتورها را انتخاب کنید. روش کار بدین صورت هست:

برای کار با لایه ها از Ribbon و بعد قسمت Home، بخش مربوط به Layerها را پیدا کنید(با رنگ قرمز در عکس مشخص شده):

کار با لایه ها در civil3d
کار با لایه ها در اتوکد سیویل تری دی

روی قسمتی که با سبز مشخص کردم کلیک کنید تا منوی زیر بازشود:

Layer Properties Manager
تنظیمات لایه ها

اینجا می­توانید در قسمت Name که با رنگ قرمز مشخص شده، تمام لایه ها را Select کنید و سپس با کلیک بر روی یکی از چراغها(که با کادر کوچک بنفش رنگ مشخص شده) کل لایه ها را خاموش کنید. سپس لایه مورد نظر(مثلاً لایه­ی کنتورها را) پیدا کنید و چراغش را روشن کنید. حال تنها لایه­ی مورد نظر روشن هست و بدون دردسر می­توانید با لایه­ی مورد نظر کار کنید.

 

خطوط در اتوکد

سه نوع خط اتوکد در کار انجام پروژه های راهسازی برای ما اهمیت دارند:

-Line
لاین ساده ترین خط است. نکته ای که باید مد نظر داشته باشید این است که Line امکان داشتن دو  Z یا تراز ارتفاعی را داراست. به این معنی که نقطه ی ابتدایی میتواند یک تراز داشته باشد و نقطه ی انتهایی ترازی دیگر. طریقه ی رسم این نوع خط:
در محیط اتوکد تایپ کنید “L” و بعدEnter بزنید. سپس نقطه ی اول و آخر خط را با کلیک کردن موس مشخص کنید.

-Polyline
این نوع خط دو تفاوت با لاین دارد. یک- میتوانید چند خط شکسته (همانند Line) را به طور به هم پیوسته رسم کنید. دو- این نوع از خط فقط میتواند یک تراز ارتفاعی داشته باشد. برای مشخص کردن تراز ارتفاعی یک پلی لاین میتوانید روی پلی لاین مورد نظر رایت کلیک کرده و سپس به قسمت Properties رفته(ctrl+1). در این محل میتوانید Elevation (همان z یا تراز) را تغییر دهید. اهمیت پلی لاین در کار ما به این جهت است که Alignment یا مسیر راه را فقط با این نوع خط میتوان ساخت.

* برای رسم لاین از L و برای رسم پلی لاین از دستور PL استفاده کنید.

-3dPolyline
تنها به یاد داشته باشید برای رسم این نوع خط از این دستور استفاده کنید : 3dpoly
تفاوت این نوع خط با دو نوع خط پیشین این است که این نوع خط مثل پلی لاین به هم پیوسته است و مثل لاین میتواند در هر نقطه تراز ارتفاعی متفاوتی داشته باشد.